دهکده حقوقی سفید (دهکده تخصص)

22 اسفند ، بزرگداشت شهدا

سالروز تاسیس بنیاد شهید

بنیاد شهید و امور ایثارگران سازمانی دولتی در ایران است که مسئولیت اصلی آن رسیدگی به امور جانبازان و خانواده‌های جان‌باختگان در جنگ ایران و عراق می‌باشد، ولی در زمینه‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی، خدمات درمانی و آموزشی نیز فعالیت می‌نماید. این نهاد دارای شخصیت حقوقی مستقل، استقلال مالی و اداری است و بر اساس آیین‌نامه‌های نهادهای وابسته به ریاست‌جمهوری و با نظارت عالیه رهبر اداره می‌شود که در سال 1377 قانون اساسنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی با 17ماده، توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد برهمان اساس ریاست بنیاد از یک سو با حکم رهبر جمهوری اسلامی، تحت عنوان نماینده ولی فقیه در بنیاد منصوب می‌شود و از سوی دیگر با حکم رئیس‌جمهور تحت عنوان رئیس بنیاد و برای مدت ۴ سال منصوب می‌گردد

قانون اساسنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی

‌فصل اول - کلیات

‌ماده 1 - بنیاد شهید انقلاب اسلامی - که از این پس دراین اساسنامه به اختصار

"‌بنیاد" نامیده می‌شود - نهادی است انقلابی که در اجرای فرمان‌رهبر کبیر و

بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی رضوان‌ا...‌ تعالی‌علیه در تاریخ

1358.12.22 تأسیس شده و دارای شخصیت حقوقی‌و استقلال مالی و اداری است و امور آن

طبق مقررات و قوانین مربوط به نهادهای عمومی غیر دولتی و در چهارچوب این اساسنامه

و آئین‌نامه‌های‌مربوطه زیر نظر رئیس جمهور و نظارت عالیه مقام معظم رهبری اداره

می‌شود.

‌ماده 2 - مدت فعالیت بنیاد از تاریخ تأسیس نامحدود است. انحلال یا خاتمه آن با

نظر مقام معظم رهبری می‌باشد.

‌فصل دوم - اهداف و وظایف

‌ماده 3 - اهداف بنیاد عبارتند از:

1 - احیاء، حفظ و ترویج فرهنگ شهادت در جامعه

2 - زنده نگهداشتن یاد و نام شهیدان انقلاب اسلامی و حفظ آثار آنها

3 - تجلیل، تکریم ، صیانت و حمایت از خانواده‌های معظم شاهد

4 - تلاش برای استفاده از امکانات عمومی جامعه و نظام و نیز بهره‌گیری از سرمایه و

دارایی بنیاد برای رشد و اعتلای مادی و معنوی خانواده‌های‌معظم شاهد

‌ماده 4 - منظور از شهید در این قانون ، کسی است که جان خود را در راه انقلاب

اسلامی و حفظ دستاوردهای آن و یا دفاع از کیان جمهوری اسلامی‌ایران در مقابل

تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار نثار نموده و یا می‌نماید.

‌ضوابط تعیین مصادیق عملی شهید و خانواده‌های شاهد بموجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود

که توسط بنیاد و ستادکل نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات‌تهیه و به تصویب هیأت وزیران

می‌رسد.

‌تبصره - کلیه کسانی که تا تاریخ تصویب این قانون توسط بنیاد، شهید شناخته شده‌اند

همچنان شهید محسوب خواهند شد.

‌ماده 5 - اهم وظایف بنیاد علاوه بر اجرا و پیگیری دستورات و فرمانهای حضرت امام

خمینی رضوان‌الله تعالی علیه در رابطه با خانواده‌های معظم‌شاهد، از جمله فرمان ده

ماده‌ای مورخ 1358.12.22 عبارتند از:

‌الف - در قبال شهادت:

‌برنامه‌ریزی و تلاش به منظور تبیین مفهوم و فلسفه جهاد و شهادت و ایثار، احیا،

حفظ و ترویج فرهنگ و روحیه شهادت طلبی در جامعه به عنوان‌والاترین ارزش الهی از

طریق:

1- بسیج کلیه امکانات نظام و جامعه اسلامی به ویژه نهادهای فرهنگی، اجتماعی، هنری،

آموزشی و وسایل ارتباط جمعی

2- شناسایی و تقویت و ترویج عوامل و موجبات رشد و توسعه فرهنگ شهادت‌طلبی

3- بررسی و شناسایی عوامل بازدارنده و مخرب فرهنگ شهادت و ایثارگری و تلاش در

امحاء و رفع آنها

ب - در قبال شهید:

‌برنامه‌ریزی و تلاش برای تجلیل و تکریم از مقام والای شهدا و بزرگداشت و زنده

نگه‌داشتن یاد و خاطره آنان از طریق:

1- برگزاری مراسم یادبود با الهام از مکتب عاشورای حسینی و بااستفاده از مناسبتهای

ملی و مذهبی.

2- حفظ قداست و منزلت گلزار شهدا و محور قراردادن این مراکز در برگزاری مراسم رسمی

و مردمی و پیگیری مرمت و ارایه خدمات شایسته به‌مراکز مذکور توسط شهرداریها و سایر

نهادهای ذیربط براساس ضوابطی که بنیاد اعلام می‌کند.

3- پی‌گیری نامگذاری معابر، میادین، مراکز فرهنگی، اجتماعی و سایر اماکن عمومی و

ملی به‌نام مبارک شهدا و نصب یادمانها از طریق‌دستگاههای ذیربط.

4- جمع‌آوری و حفظ و نگهداری و معرفی آثار فرهنگی، ادبی، هنری، وصایا و دیگر آثار

شهدا.

5- تشویق و ترغیب و حمایت از جامعه فرهنگی، آموزشی، هنری و اندیشمندان، ادبا و

نویسندگان در ثبت، تبیین و معرفی ویژگیها، سیره معنوی‌و فضایل اسوه‌های شهادت و

ایثار.

ج - در قبال خانواده‌های شاهد:

‌برنامه‌ریزی و تلاش برای صیانت و رشد و اعتلای مادی و معنوی خانواده‌های شاهد در

زمینه‌های:

1- امور فرهنگی - آموزشی

- پیگیری و نظارت امور فرهنگی، تربیتی و آموزشی فرزندان شاهد و زمینه‌سازی رشد و

تعالی فکری، روحی، اخلاقی و تحصیلی آنها از طریق:

- تهذیب و کسب معنویت اسلامی و ارتقای معرفت دینی و بهره‌ورکردن استعدادهای الهی

آنان.

- نظارت درجهت ایجاد تسهیلات لازم برای ارتقای علمی، تحقیقی، آموزشی و مهارتهای

فکری و تخصصی و پرورش جسمی فرزندان شاهد در تمام‌مراحل و مقاطع تحصیلی به بهترین

وجه با همکاری مراجع ذیربط.

- تقویت روحیه خدمت به "‌اسلام ناب محمدی" در خانواده‌های معظم شاهد.

- ارائه خدمات فرهنگی و آموزشی به والدین و همسران شاهد با همکاری مراجع ذیربط.

2- امور معیشتی و رفاهی

‌تلاش در جهت خود اتکایی اقتصادی و تأمین اجتماعی و رفاهی خانواده‌های شاهد از

قبیل:

- فراهم‌سازی تسهیلات و ارایه حمایتهای لازم و آموزشهای تخصصی، فنی و حرفه‌ای و

نیز جلب مشارکت کلیه سازمانها و دستگاههای ذیربط جهت‌ایجاد اشتغال مفید برای

خانواده‌های شاهد.

- تأمین و پرداخت حقوق، مستمری و مزایای خانواده‌های شاهد مشمول و دارای شرایط در

چهارچوب قوانین، مقررات و ضوابط مربوط.

- تأمین مسکن همسر و فرزندان تحت پوشش فاقد مسکن و یا دارای مسکن نامناسب با کمک

خانواده شاهد و مراجع ذیربط.

- تأمین خدمات درمانی همسر، فرزندان و والدین شاهد تحت پوشش با همکاری دستگاههای

ذیربط.

- ارایه خدمات و تسهیلات در زمینه ازدواج فرزندان و همسران شاهد.

- پیگیری و انجام اقدامات ممکن درجهت ارایه خدمات و تسهیلات و مساعدتهای لازم به

والدین معظم شاهد.

3- امور حقوقی و قضایی

‌تلاش درجهت حل و فصل امور حقوقی و قضایی خانواده‌های شاهد با همکاری مراجع ذیربط

از طریق:

- پیشنهاد و همکاری با مراجع قضایی در تعیین، نصب و عزل قیم و امین و مراقبت بر

اعمال آنها، همچنین مراقبت بر اعمال اولیا، اوصیا، قیمها و‌حضانت‌کنندگان از صغار

شاهد و رسیدگی به اختلافها در امر حضانت فرزندان و ارایه راه حل به محاکم.

- مساعدت و همکاری با مراجع ذیربط درجهت تبدیل و تغییر در اموال و دارایی صغار

شاهد در راستای مصالح و غبطه آنان برحسب موازین شرعی و‌درصورت لزوم پی‌گیری به

منظور حل و فصل اختلافات مربوط تا صدور حکم قطعی.

- درخواست تنفیذ وصیتنامه عادی شهدا ازمحاکم ذیصلاح و پی‌گیری امور مربوط به

انحصار وراثت و مراقبت بر احصار و تحریم ماترک شاهد و تقویم‌و نگهداری حساب اموال

صغار و محجورین و معاضدت حقوقی و قضایی خانواده‌های شاهد درصورت ضرورت.

- شرکت کارشناسان حقوقی بنیاد در محاکم ذیصلاح به منظور وکالت خانواده‌های محترم

شاهد در دعاوی مربوطه بنا به درخواست آنان.

4- امور اقتصادی

- اداره و بهره‌برداری مطلوب از اموال و داراییهای تحت پوشش بنیاد.

- بکارگیری مطلوب پس‌اندازها، اموال و داراییهای فرزندان شاهد - که دراختیار بنیاد

است - برای تأمین آینده اقتصادی آنها و جلوگیری از کاهش ارزش‌داراییها.

‌تبصره - ضوابط تنظیم و صدور احکام کارگزینی و تشخیص افراد تحت تکفل شاهد بموجب

آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط بنیاد و سازمان امور‌اداری و استخدامی تهیه و

به‌تصویب هیأت وزیران خواهد رسید.

‌فصل سوم - اموال، داراییها و منابع مالی

‌ماده 6 - اموال و داراییهای بنیاد عبارت است از:

1- کلیه اموال منقول و غیرمنقول، سهام، اوراق بهادار، وجوه نقد و دیگر داراییهایی

که به حکم محاکم به تملک بنیاد درآمده یا در می‌آید.

2- کلیه اموال، داراییهایی که از طرف دولت دراختیار بنیاد قرار می‌گیرد.

3- اموال و داراییهایی که از طرف اشخاص حقیقی و حقوقی به بنیاد اهدا می‌شود.

‌ماده 7 - منابع مالی بنیاد عبارتند از:

1- کمکهای مقام معظم رهبری.

2- کمکها و اعتبارات مصوب در بودجه عمومی کشور.

3- درآمدهای حاصل از فعالیتهای اقتصادی بنیاد.

4- هدایا و کمکهای اشخاص حقیقی و حقوقی.

‌فصل چهارم - ارکان

‌ماده 8 - ارکان بنیاد عبارتند از:

1- هیأت امنا

2- نماینده ولی‌فقیه در بنیاد (‌درصورت معرفی معظم‌له)

3- رئیس بنیاد

‌ماده 9 - هیأت امنای بنیاد مرکب از هفت نفر به‌شرح زیر است:

- رییس جمهور به عنوان رییس هیأت امنا

- نماینده ولی‌فقیه در بنیاد (‌درصورت تعیین)

- رییس بنیاد

- یک نفر از وزراء فرهنگی به انتخاب رئیس جمهور

- رییس سازمان برنامه و بودجه.

- دو نفر از شخصیتها و افراد بصیر در امور فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ازمیان

خانواده شهدا به پیشنهاد بنیاد و تایید رئیس جمهور

‌تبصره - رییس بنیاد دبیر هیأت امنا خواهد بود.

‌ماده 10 - وظایف و اختیارات هیأت امنا به شرح زیر است:

1- پی‌گیری اوامر و رهنمودهای ابلاغی مقام معظم رهبری

2- تصویب خط مشی‌ها و سیاستهای کلی

3- تصویب برنامه و بودجه سالانه

4- تصویب صورت حساب عملکرد سالانه

5- ارایه گزارش عملکرد سالانه بنیاد به مقام معظم رهبری و کسب رهنمودهای لازم

6- تصویب سایر موضوعاتی که توسط رئیس بنیاد برای تحقق اهداف بنیاد ارایه می‌شود

‌ماده 11 - اهم وظایف نماینده ولی فقیه درصورت تعیین به شرح زیر می‌باشد:

1 - پیشنهاد سیاستهای لازم برای حفظ و ترویج فرهنگ شهادت‌طلبی و ایثار در جامعه،

جهت تصویب به هیأت امناء.

2 - برنامه‌ریزی امور فرهنگی خانواده‌های شاهد و حفظ و تعمیق و ترویج فرهنگ شهادت

و ایثار در جامعه و نظارت بر اجرای آن.

3 - تطبیق دستورالعملها و آیین‌نامه‌های داخلی با موازین شرعی و رهنمودهای ابلاغی

مقام معظم رهبری.

4 - اعمال اختیارات شرعی تفویض شده از سوی مقام معظم رهبری.

5 - سیاستگزاری نحوه اداره و اتخاذ تصمیم در رابطه با نحوه اداره و مصرف درآمدهای

حاصله از فروش آن قسمت از اموال و املاک بنیاد و فعالیتهای‌اقتصادی سازمانهای

وابسته که شرعا تصرف در آنها با اذن ولی فقیه می‌باشد براساس رهنمودهای مقام معظم

رهبری مدظله در جهت تحقق اهداف‌عالیه بنیاد.

6 - ارایه برنامه‌های عقیدتی - سیاسی جهت رشد و ارتقاء خصوصیات فکری و اخلاقی

خدمتگزاران خانواده‌های شاهد و ارتقاء جو معنوی بنیاد.

7 - نظارت بر حسن جریان امور بنیاد.

‌ماده 12 - رئیس بنیاد بالاترین مقام اجرایی بنیاد است که به پیشنهاد رئیس‌جمهور و

تایید مقام معظم رهبری با حکم رئیس‌جمهور به‌مدت چهار‌سال منصوب و مسوولیت اداره

امور بنیاد و اجرای برنامه‌ها را برعهده خواهد داشت و اهم وظایف او به شرح زیر

است:

1- تهیه، تدوین و پیشنهاد خط مشی‌ها و سیاستهای اجرایی، برنامه و بودجه سالانه،

صورتهای مالی و گزارش عملکرد سالانه بنیاد به هیأت امنا برای‌اقدام لازم.

2- تنظیم و تدوین آیین‌نامه‌های لازم و همچنین پیشنهاد اصلاح تشکیلات جهت تصویب به

مراجع ذیربط.

3- نمایندگی بنیاد در کلیه امور حقوقی و نزد کلیه مراجع اعم از قضایی، اداری و

قانونگذاری و طرح و اقامه دعاوی و دفاع و جوابگویی به هرگونه‌دعاوی حقوقی، جزایی و

اداری به طرفیت از بنیاد و انجام سایر فعالیتهای لازم برای استیفای حقوق بنیاد با

حق تعیین وکیل یا نماینده و تفویض‌اختیارات لازم به‌آنان برای انجام امور محول.

4- انجام کلیه امور مالی، اداری، فرهنگی و اجتماعی، ازجمله عزل و نصب مدیران و

صدور دستورالعملها و بخشنامه‌های لازم همچنین گشایش انواع‌حسابهای بانکی، انجام هر

نوع معامله و هرگونه ارتباط با مؤسسات و سازمانهای دولتی، غیردولتی و اشخاص حقیقی

یا حقوقی و ایجاد واحدهای‌جدید یا انحلال و تجزیه یا ادغام واحدهای تابع بنیاد که

ضروری تشخیص داده شده است با رعایت قوانین و مقررات مربوط.

‌فصل پنجم - امور مالی و اداری

‌ماده 13 - بودجه تفصیلی بنیاد هر سال براساس اعتبارات و کمکهای مصوب از محل بودجه

کل کشور و سایر منابع یادشده در ماده (7) این‌اساسنامه تنظیم و پس از تصویب هیأت

امنا به‌مورد اجرا گذارده می‌شود.

‌تبصره - اعتبارات مربوط به بودجه عمومی هرسال در قالب طرح و برنامه و به‌صورت کمک

در بودجه کل کشور منظور می‌شود.

‌ماده 14 - امور مالی و معاملاتی بنیاد تابع آیین‌نامه خاصی است که ظرف (3) ماه از

تاریخ تصویب این اساسنامه توسط رئیس بنیاد تهیه و‌به‌تصویب هیأت وزیران خواهد

رسید.

‌ماده 15 - مقررات اداری و استخدامی بنیاد ظرف (3) ماه پس از تصویب این اساسنامه

در چهارچوب قانون نظام هماهنگ پرداخت بنا به پیشنهاد‌مشترک بنیاد و سازمان امور

اداری و استخدامی کشور به‌تصویب هیأت وزیران می‌رسد.

‌ماده 16 - کلیه قوانین و مقررات مغایر با این اساسنامه لغو می‌گردد.

‌تاریخ تصویب 1377.2.27

‌تاریخ تایید شورای نگهبان 1377.3.6